Akraba evliliklerini önlemeyi amaçlayan bir reform, beklenmedik şekilde birçok Azerbaycanlı çifti bürokratik bir çıkmaza soktu.
Bu yaz Aile Kanunu’nda yapılan değişiklikler yürürlüğe girdiğinden beri, evlenmek isteyenlerden sadece kendi doğum belgeleri değil, ebeveynlerinin doğum belgeleri de isteniyor — böylece Adalet Bakanlığı’nın kayıt sistemi aracılığıyla akrabalık bağı bulunmadığı doğrulanabiliyor.
Kural, yakın akraba evliliklerini engellemeyi hedeflese de, ebeveynlerinin belgeleri kaybolan veya aile bakımından yoksun büyüyen kişiler için ciddi zorluklar yarattı. Akraba olmayan bazı çiftler, sadece gerekli belgeleri sunamadıkları için evliliklerini tescil ettiremiyor.
Bir Bakü sakini Oxu.az’a şöyle konuştu:
“Nişanlım ve ben akraba değiliz, ancak ebeveynlerimiz yıllar önce kırsal bölgelerde doğmuş ve doğum kayıtları hiçbir zaman dijitalleştirilmemiş. ASAN xidmәt belgeleri bulmadan başvurumuzu işlemiyor – ki bu belgeler muhtemelen hiç var olmadı.”
Artan kamu tepkisi üzerine Adalet Bakanlığı Basın Servisi, ebeveyn belgeleri sunulamayan durumlarda nüfus kayıt dairelerinin kayıtları kendilerinin temin etmesi gerektiğini açıkladı:
“Medeni Hâl Kayıtlarının Devlet Tescili Kuralları’nın 3.3. maddesine (Bakanlar Kurulu, 31 Ekim 2003) göre, nüfus kayıt veya konsolosluk yetkilileri akrabalığı Adalet Bakanlığı bilgi sistemi üzerinden doğrulamalıdır. Bu mümkün değilse, başvuru sahiplerinin ve ebeveynlerinin doğum belgeleri eklenmelidir. Belgeler temin edilemiyorsa, kayıt dairesi ebeveynlerin doğum yerlerinden veya mevcut kaynaklardan kayıtları bağımsız olarak elde etmelidir.”
Bakanlık ayrıca, doğum kayıtlarının sadece başvuru sahipleri tarafından noter tasdikli vekâletnameyle talep edilebileceğini, ebeveynlerin vefat ettiği durumlarda ise ölüm belgeleri veya eşdeğer belgelerin kabul edileceğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 23 Temmuz 2024’te imzalanan değişiklikler, ortak biyolojik büyükebeveyne sahip kişilerin, ayrıca amca-yeğen veya teyze-yeğen evliliklerinin yasaklanmasını öngörüyor. Yasa 1 Temmuz 2025’te yürürlüğe girdi.
