Azerbaycan’ın, St. Petersburg’da düzenlenen son BDT İçişleri Bakanları Konseyi’ne katılmaması, Rusya ile ilişkilerdeki soğumanın yeni ve önemli bir göstergesi oldu. Son haftalarda diplomatik gerginlikler, Rusya’da Azerbaycan vatandaşlarının toplu gözaltına alınması ve ülkenin bayrak taşıyıcısını içeren ölümcül bir olay yaşandı.
BDT Yürütme Komitesi’ne göre, toplantıya Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan delegasyonları katıldı. Ancak, önceki yıllarda İçişleri Bakanı Vilayet Eyvazov tarafından temsil edilen Azerbaycan heyeti yoktu. Bakü, bu karar için resmi bir açıklama yapmadı; yerel basında ise konu herhangi bir yorum yapılmadan aktarıldı.
Toplantının gündeminde organize suçla mücadele, yasa dışı göç ve kolluk kuvvetleri arasındaki işbirliğinin artırılması vardı. Ancak Azerbaycan’ın boş koltuğu, bölgesel gözlemciler tarafından Moskova’ya sessiz ama kasıtlı bir mesaj olarak yorumlandı.
Gözaltılardan Hava Trajedisine
İlişkiler 27 Haziran’da, Rusya’nın Yekaterinburg kentinde 50 Azerbaycanlıyı çeşitli suç iddiasıyla gözaltına almasıyla gerilmeye başladı. Bakü, etnik temelde toplu gözaltılara karşı uyarıda bulundu. Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov, ilişkilerin “karmaşıklaştığını” kabul etti ancak iyileşme umudunu da dile getirdi.
Temmuz başında ise Azerbaycan’a ait bir yolcu uçağı, sınır bölgesinde Rus askeri birlikleri tarafından düşürüldü ve tüm yolcular öldü. Moskova olayı “trajik bir hata” olarak tanımladı; Bakü ise tam ve şeffaf bir soruşturma talebinde ısrarcı oldu.
Olay Azerbaycan toplumunu şok ederken, siyasi çevreler tarafından güvene ciddi bir darbe olarak değerlendirildi.
Daha Geniş Stratejik Kayma
Bu gelişmeler, Azerbaycan’ın ABD ve Avrupa Birliği ile bağlarını güçlendirdiği ve enerji tedarikçisi olarak rolünü artırdığı bir döneme denk geliyor. Bakü-Yerevan barış süreci kapsamında Washington’da düzenlenen zirve, ABD’nin bölgede etkisinin arttığını gösterdi.
Rusya için, Azerbaycan’ın batıya yönelmesi hoş karşılanmıyor ancak Kremlin’in sert müdahaleleri de iki ülke arasındaki mesafeyi artırıyor.
Göz Ardı Edilemeyecek Sinyaller
BDT toplantısına katılmamak prosedürel bir karar gibi görünebilir, ancak bölgesel diplomasi açısından net bir işaret. Bakü, sorunlar çözülmedikçe “eskisi gibi devam etmeye” niyeti olmadığını gösteriyor.
Rusya’nın özellikle AZAL hadisesine nasıl yaklaşacağı, ilişkilerin seyrini belirleyecek. Şimdilik iki başkent, temkinli bir bekleyiş içinde.
2024–2025 Rusya–Azerbaycan: Önemli Olaylar ve Diplomatik Tepkiler
Belirgin dönüm noktaları ve diplomatik yansımalar.
Önemli Olaylar
25 Aralık 2024: AZAL uçağı düşürüldü (Grozni yakınlarında; 38 ölü; Azerbaycan soruşturma talep etti)
27 Haziran 2025: Rusya’da Azerbaycanlılara yönelik toplu gözaltı (Yekaterinburg; iki ölü)
7–8 Ağustos 2025: Rusya’nın SOCAR tesisine drone saldırısı (Odesa’da SOCAR’a ait tesis vuruldu)
12 Ağustos 2025: Azerbaycan BDT toplantısına katılmadı
Diplomatik Tepkiler
Temmuz 2025: Putin “ilişkiler karmaşık” dedi
8 Ağustos 2025: Washington barış zirvesi (ABD arabuluculuğu öne çıktı)
Temmuz 2025: Azerbaycan, Batı enerji işbirliğini güçlendirdi
12 Ağustos 2025: Azerbaycan’ın stratejik yokluğu (güven kaybının göstergesi)
