1 Eylül 2025. AGİT Minsk Grubu’nun feshi, Hindistan’ın Azerbaycan’ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne (ŞİÖ) tam üyeliğine karşı çıkışı ve Avrasya’daki transit koridorları üzerindeki rekabetin yoğunlaşması, Hankuk Üniversitesi’nden (Güney Kore) Prof. Rovşen İbrahimov’un Современный разговор programına verdiği röportajda ele alındı.
Minsk Grubu resmen kapandı
İbrahimov, AGİT Minsk sürecinin sona ermesini büyük ölçüde sembolik ama kesin bir adım olarak nitelendirdi.
“Minsk Grubu her zaman arabuluculuk formatıydı, yasal yetkilere sahip bir organ değildi. Azerbaycan ve Ermenistan çatışmanın çözüldüğünü ortaklaşa ilan ettikten sonra varlığının hiçbir temeli kalmadı,” dedi.
Bu kapanışı, Azerbaycan’ın egemenliğini yeniden tesis etmesini ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Başbakan Nikol Paşinyan arasında 8 Ağustos’ta Washington’da imzalanan Deklarasyonu yansıtan diplomatik bir başarı olarak tanımladı.
ŞİÖ siyaseti: Hindistan Bakü’yü, Pakistan Erivan’ı engelliyor
Tianjin’deki ŞİÖ zirvesine değinen İbrahimov, Hindistan’ın Azerbaycan’ın üyeliğini engellemesine dikkat çekti. Paralel olarak, Pakistan da Ermenistan’ın üyeliğine karşı çıktı, her ne kadar İslamabad ve Erivan ilk kez diplomatik ilişki kurmaya hazır olduklarını belirtmiş olsalar da.
“Uluslararası hukukta tanıma ima yoluyla da olabilir. Üyeliği engellememek bile Pakistan’ın Ermenistan’ı tanıması anlamına gelirdi,” dedi.
Aliyev–Putin görüşmesi hâlâ belirsiz
ŞİÖ çerçevesinde Cumhurbaşkanları Aliyev ve Vladimir Putin arasında olası bir görüşme üzerine spekülasyon sürüyor. İbrahimov’a göre, son dönemde Rus medyasının Azerbaycan’a yönelik saldırıları ve Aliyev’in 1920’de Kızıl Ordu’nun girişini “işgal” olarak nitelendirmesi nedeniyle oluşan öfkenin ardından ancak liderler düzeyindeki bir diyalog gerilimi azaltabilir.
Lojistik: Orta Koridor Bakü’den geçiyor
Profesör, Azerbaycan’ın Orta Koridor’un merkezi rolüne vurgu yaptı. Ortaya çıkan Azerbaycan–Türkmenistan–Özbekistan ortaklığını öne çıkardı:
-
Türkmenistan, artık Bakü’nün Alat Limanı’ndan daha büyük olan Türkmenbaşı limanını modernize etti ve kendi gemilerini üretiyor.
-
Özbekistan, Gürcistan terminallerine yoğun yatırım yapıyor, Azerbaycan ve Türkmenistan’dan gemi almayı düşünüyor ve Alat limanında varlık göstermeye çalışıyor.
-
Yeni Çin–Kırgızistan–Özbekistan demiryolu hatları ve genişleyen Kazakistan–Çin sınır terminalleri, batıya yönelmeden önce Azerbaycan’da birleşen transit rotaları besleyecek.
Neden önemli
Minsk Grubu’nun sona ermesi, ŞİÖ içindeki siyasi çekişmeler ve Orta Asya’nın yeniden angaje olması, savaş sonrası Güney Kafkasya gerçeklerinin daha geniş Avrasya jeopolitiğine yerleştiğini gösteriyor.
“Kazakistan veya Türkmenistan üzerinden hangi yan yollar olursa olsun, artık tüm yollar Azerbaycan’dan geçiyor,” diye sözlerini tamamladı İbrahimov.
