Kazakistan’a gerçekleştireceği resmi ziyaret öncesinde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazinform haber ajansına verdiği özel röportajda Azerbaycan ile Kazakistan arasındaki olağanüstü güven düzeyini, ulaşım ve enerji alanlarındaki iş birliğinin hızlı büyümesini ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çerçevesinde “yeşil” bir geleceğe olan ortak bağlılığı vurguladı.
“Kardeşlik ve Stratejik Güvene Dayalı İlişkiler”
“Bugün siyasi ilişkilerimiz güç ve karşılıklı güven üzerine inşa edilmiştir,” diyen Cumhurbaşkanı Aliyev, “Kardeşlik, dostluk ve ortak Türk kimliği üzerine kurulu tarihi bağlarımız sayesinde gerçekten stratejik ve müttefik ilişkiler tesis ettik,” ifadelerini kullandı.
Aliyev, önümüzdeki ziyaretinin üç yıl içinde Kazakistan’a yedinci ziyareti olacağını, aynı dönemde Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev’in de Azerbaycan’a altı kez geldiğini belirterek bunun “kapsamlı ortaklığı derinleştirmeye yönelik karşılıklı kararlılığın açık bir göstergesi” olduğunu söyledi. Aliyev, Cumhurbaşkanı Tokayev liderliğinde Kazakistan’da yürütülen reform odaklı modernleşmeyi övdü ve kurtarılan Füzuli şehrinde inşa edilen Kurmangazı Çocuk Yaratıcılık Merkezi için teşekkür ederek bunu “halklarımız arasındaki dayanışma ve dostluğun sembolü” olarak tanımladı.
Cumhurbaşkanı, iki ülkenin Stratejik Ortaklık ve Müttefiklik Antlaşması temelinde yaklaşık 170 anlaşmayla sağlam bir hukuki çerçeve oluşturduğunu, bu yıl anlaşmanın 20. yıl dönümünün kutlandığını belirtti. Astana’da yapılacak Yüksek Devletlerarası Konsey toplantısında tüm alanlarda iş birliğini genişletmeye yönelik yeni adımların belirleneceğini söyledi.
Ticaret, Yatırım ve Orta Koridor
Aliyev, ikili ticaretteki güçlü büyümeye dikkat çekti: ticaret hacmi 2024’te 470 milyon dolar, 2025’in Ocak-Ağustos döneminde ise 547 milyon dolara ulaştı – geçen yılın aynı dönemine göre üç kat artış. Bu ilerleme, Orta Koridor’un etkin kullanımını ve ulaştırma-lojistik altyapısının modernleşmesini yansıtıyor.
Halihazırda Azerbaycan’da 250 Kazak sermayeli şirket faaliyet gösteriyor. Azerbaycan’ın Kazakistan’daki yatırımları 225 milyon dolar, Kazakistan’ın Azerbaycan’daki yatırımları ise 136 milyon dolar seviyesinde. “Bu rakamlar, karşılıklı güveni ve sürdürülebilir ortaklığa dair ortak vizyonumuzu yansıtıyor,” dedi Aliyev.
İki ülke arasındaki transit hacmi 2024’te 3,5 milyon tona yükselerek yıllık bazda %20 artış kaydetti ve Orta Koridor’un Avrupa ile Asya arasında kilit bir güzergâh olduğunu doğruladı. Aktau’da imzalanan “2022–2027 Yol Haritası” Azerbaycan, Kazakistan ve Türkiye arasında altyapı geliştirme, lojistik merkezler ve ortak tarife politikalarının eşgüdümünü amaçlıyor.
Aliyev ayrıca, Kazakistan ile Azerbaycan arasında Hazar Denizi’nin altından döşenecek fiber-optik kablo projesine değindi – Mart 2025’te başlatılan proje 2026 sonunda tamamlanacak. “Bu hat dijital bağlantıyı güçlendirecek ve iş birliğimizin teknolojik temelini pekiştirecek,” dedi.
Enerji alanında SOCAR ve KazMunayGas, Aktau–Ceyhan hattı üzerinden yılda 1,5 milyon ton Kazak petrolünün taşınmasını öngören bir transit anlaşması uyguluyor. Planlar arasında kademeli genişleme ve tarife indirimleri yer alıyor. Alat ve Aktau limanları, kapasite ve verimliliği artırmak için modernize ediliyor ve Orta Koridor’un stratejik konumunu güçlendiriyor.
Yeşil Enerji ve Dijital Entegrasyon
Cumhurbaşkanı, iş birliğinin yenilenebilir enerji ve dijital inovasyon alanlarına da genişlediğini vurguladı. 2024’te Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan enerji sistemlerini entegre etmeyi ve temiz teknolojileri teşvik etmeyi amaçlayan stratejik mutabakatlar imzaladı.
“Bu girişimler, sürdürülebilir büyüme ve ekolojik sorumluluk konusundaki ortak vizyonumuzu yansıtıyor,” diyen Aliyev, yeşil dönüşümün bölgesel iş birliğinin belirleyici sütunlarından biri olduğunu belirtti.
Türk Dünyası Dayanışması: Stratejik Bir Güç
Aliyev, 2009’da Nahçıvan’da kurulan Türk Devletleri Teşkilatı’nı “siyasi diyalog, ekonomik iş birliği ve kültürel birlik için hayati bir platform” olarak nitelendirdi.
Şuşa Zirvesi ve Gebele’deki 12. TDT Zirvesi’ni hatırlatarak, bu toplantıların “Türk dünyasının bütünleşmesini güçlendirdiğini ve siyasi ile ekonomik etkisini genişlettiğini” söyledi.
Aliyev’e göre Uluslararası Türk Akademisi, TÜRKSOY ve TÜRKPA gibi kurumlar “Türk devletleri arasında güven ve iş birliği topluluğu inşa etmede vazgeçilmez hale geldi.”
Geleceğe bakıldığında, 2026’nın Bakü’de 1926’da düzenlenen Birinci Türkoloji Kongresi’nin 100. yıl dönümüne denk geldiğini ve bu olayın “Türk bilimi ve birliğinin dönüm noktası olarak” kutlanacağını vurguladı.
Kültürel Diplomasi ve Ortak Miras
Aliyev, kültürel alışverişin “halklarımız arasında bir köprü” olmaya devam ettiğini söyledi. 2023’te Bakü’de Kazak Kültürü Günleri, 2024’te ise Kazakistan’da Azerbaycan Kültürü Günleri düzenlendiğini hatırlattı.
Ayrıca, Kемел Tokayev’in “Gece Atışı” adlı öykü derlemesinin Azerbaycan Türkçesine çevrilmesi ve Bakü’de Kемел Tokayev’in 100. ile Mir Celal Paşayev’in 115. doğum yıldönümlerine adanan ortak konferansın edebi iş birliğinin derinleşmesine katkı sağladığını belirtti.
Hazar Denizi: “Ortak Sorumluluğun Sembolü”
Çevresel konulara değinen Aliyev, Hazar Denizi’nin azalan su seviyesinin bölgenin en ciddi ekolojik sorunlarından biri haline geldiğini belirtti.
“Bu düşüş hem çevresel hem ekonomik tehdit oluşturuyor,” dedi. “Tüm kıyıdaş devletlerin iş birliği yapması, bilimsel verileri paylaşması ve etkileri azaltmak için koordineli hareket etmesi şarttır.”
Aliyev, Azerbaycan, Kazakistan ve diğer Hazar ülkelerini bölgesel ve uluslararası girişimlerde öncü rol üstlenmeye çağırdı.
“Artan ulusötesi riskler karşısında Hazar artık sadece bir deniz değil – ortak sorumluluğumuzun ve amaç birliğimizin sembolüdür.”
