Tiflis İpek Yolu Forumu’nun 5’incisinin açılışında Azerbaycan Başbakanı Ali Asadov, Azerbaycan’ın bölgesel bir ulaşım ve lojistik merkezi olarak artan rolünü ve ülkenin Doğu ile Batı arasında bir köprü işlevi gördüğünü vurguladı.
Hükümet başkanları ve küresel yatırımcılar önünde konuşan Asadov, Azerbaycan ile Gürcistan arasında ticaret, ulaştırma ve enerji alanlarındaki iş birliğinin genişlediğini belirterek, bu ortaklığı Güney Kafkasya’daki istikrarın temel direklerinden biri olarak nitelendirdi.
İki ülkenin yüzyıllardır medeniyetlerin kesişme noktasında bulunduğunu söyleyen Asadov, “Azerbaycan ve Gürcistan, Büyük İpek Yolu üzerinde yer alan ülkeler olarak her zaman Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlamış, ticaretin ve kültürel etkileşimin gelişmesine katkıda bulunmuştur,” dedi. “Bugün bu tarihî misyonu yeni bir bağlamda, bölgesel iş birliğinin öncüleri ve Avrasya çapında yeni ulaşım güzergâhlarının mimarları olarak sürdürüyoruz.”
Stratejik Diyalog Forumu
2015 yılında başlatılan Tiflis İpek Yolu Forumu, bağlantısallık ve yatırım konularında bölgenin önde gelen uluslararası platformlarından biri haline geldi.
Bu yılın teması olan “Bağlantıya Yatırım”, Çin ve Orta Asya’yı Hazar Denizi, Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Avrupa’ya bağlayan Orta Koridor’a yönelik artan ilgiyi yansıtıyor.
Asadov, forumun ev sahipliğinden dolayı Gürcistan’a teşekkür ederek, iki ülke arasındaki güven ve iş birliği düzeyinin olağanüstü olduğunu vurguladı.
“Dostluk ve stratejik ortaklık ilişkilerimiz, uzun süredir bölgesel kalkınmanın temeli olmuştur,” dedi. “Azerbaycan ve Gürcistan yalnızca güvenilir siyasi ortaklar değil, aynı zamanda enerji ve taşımacılık alanlarında kilit aktörlerdir.”
Orta Koridorun İnşası
Son on yılda altyapıya yapılan yatırımlar, Azerbaycan’ı modern bir lojistik merkezine dönüştürdü.
Asadov’a göre, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’nin ortak projesi olan Bakü–Tiflis–Kars demiryolu, Azerbaycan’ın finansmanı sayesinde yıllık taşıma kapasitesini 1 milyondan 5 milyon tona çıkardı.
Ayrıca, Alat’taki Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı’nda kapasitenin 15 milyon tondan 25 milyon tona çıkarılması için genişletme çalışmaları sürüyor. Azerbaycan bugün Hazar Denizi’nin en büyük ticari filosuna ve bölgenin en büyük kargo hava taşımacılığı şirketine sahip.
“Asadov, “Mayıs ayında ülkemiz dokuzuncu uluslararası havaalanını – Laçın’da – hizmete açtı,” dedi. “Alat Serbest Ekonomik Bölgesi’nde yeni bir kargo havaalanı da inşa ediliyor. Bu ve benzeri projeler, Azerbaycan’ı Avrasya’nın en önemli uluslararası ulaşım merkezlerinden biri haline getirdi.”
Asadov, tüm bu çabaların Orta Koridor’un ayrılmaz parçaları olduğunu belirtti. Son üç yılda koridor üzerindeki transit hacmi yaklaşık %90 oranında arttı, taşıma süreleri ise ciddi biçimde azaldı. Bu ayın başında Azerbaycan, Gürcistan ve Kazakistan, kargo taşımacılığı için uzun vadeli tek tip tarife uygulamasında anlaşarak operasyonları daha da kolaylaştırdı.
Barıştan Bağlantıya
Konuşmasının en çok dikkat çeken bölümlerinden birinde Asadov, Azerbaycan ile Ermenistan arasında imzalanan barış anlaşmalarını “sürdürülebilir iş birliğine doğru tarihî bir adım” olarak nitelendirdi.
“Bölgesel iletişim hatlarının – Azerbaycan’ın ana kısmı ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki bağlantı dâhil – açılması, bölgenin transit kapasitesini artıracaktır,” dedi.
Ayrıca, 8 Ağustos’ta Washington’da yapılan görüşmelerden sonra ‘Trump Route’ (TRIPP) olarak adlandırılan yeni güzergâhın Orta Koridor’un önemli bir parçası olacağını doğruladı.
“Asadov, “Kazak tahılının Azerbaycan toprakları üzerinden Ermenistan’a taşınması, bu yönde atılan ilk pratik adımdır,” diye ekledi. “Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de belirttiği gibi, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış artık yalnızca kâğıt üzerinde değil, fiiliyatta da sağlanmıştır.”
Asadov, Azerbaycan’ın işgal döneminden kalma tüm kargo geçiş kısıtlamalarını kaldırdığını, bunun uzlaşma ve bölgesel güven inşasına bağlılığın bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Enerji Ortaklığı ve Yeşil Dönüşüm
Asadov konuşmasının önemli bir bölümünü, Bakü ile Tiflis arasındaki enerji ortaklığına ayırarak, bunu “uzun vadeli ve verimli iş birliğinin modeli” olarak tanımladı.
Bakü–Tiflis–Ceyhan petrol boru hattı, Bakü–Tiflis–Erzurum gaz hattı ve Güney Gaz Koridoru projelerini, bölgenin jeopolitik yapısını değiştiren ve Avrupa’nın enerji güvenliğini sağlayan örnekler olarak gösterdi.
“Güney Gaz Koridoru, Azerbaycan’ın girişimiyle ve Gürcistan’ın aktif katılımıyla hayata geçirilmiş, Avrupa’nın enerji mimarisinin önemli bir parçası haline gelmiştir,” dedi. “Geçtiğimiz yıl Azerbaycan gazı alan ülke sayısı 14’e yükseldi, bunların 10’u Avrupa’da bulunuyor.”
Asadov ayrıca, Hazar–Karadeniz–Avrupa Yeşil Enerji Koridoru girişimi kapsamında yenilenebilir enerji alanındaki artan iş birliğine dikkat çekti. Bu girişim, Hazar havzasındaki yeşil elektriği Avrupa pazarlarına taşımayı hedefliyor.
“Azerbaycan, bölgenin taşımacılık ve enerji potansiyelini en üst düzeyde kullanmak için çalışmaya devam edecektir,” dedi. “Amacımız, sürdürülebilir lojistik zincirleri, yeşil enerji koridorları ve Avrasya genelinde açık, karşılıklı fayda sağlayan bir iş birliği alanı oluşturmaktır.”
Bölgesel İş Birliğine Odak
Aynı forumda konuşan Gürcistan Başbakanı Irakli Kobakhidze, Azerbaycan ve Ermenistan başbakanlarının katılımını “uzlaşma ve bölgesel istikrar yönünde sembolik bir adım” olarak değerlendirdi.
“Kilit stratejik ortaklarımız – Azerbaycan ve Ermenistan başbakanları – bu önemli etkinlikte yer aldığı için memnuniyet duyuyoruz,” dedi Kobakhidze. “Orta Koridor, modern İpek Yolu’nun devamı olarak Avrupa ve Asya’yı verimli ve güvenilir biçimde birbirine bağlıyor.”
Gürcistan’ın kıtalar arası stratejik köprü rolünü vurgulayan Kobakhidze, artacak bağlantısallığın daha derin ekonomik iş birliğine dönüşeceği yönünde umut ifade etti.
Güney Kafkasya’da Yeni Bir Dönem
Siyasi engellerin azalması ve altyapının genişlemesiyle birlikte Güney Kafkasya yeni bir entegrasyon aşamasına giriyor. Barış diplomasisi, ortak altyapı projeleri ve yeşil dönüşüm girişimlerinin birleşimi, bölgenin imajını tarihî rekabetlerden yeni fırsatlara yönelen bir görünüme dönüştürüyor.
Tiflis İpek Yolu Forumu’nun ilk günü tamamlanırken, Asadov’un mesajı netti: Azerbaycan, yalnızca bir transit ülke değil; aynı zamanda Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan merkezi bir hat ve Güney Kafkasya’da barış ve refahın itici gücü olarak konumlanıyor.
