Uzmanlar, ebeveynlere sık sık çocukların televizyon izlemesini veya telefon kullanmasını sınırlamalarını, onları ekranlardan uzak tutmalarını tavsiye ediyor. Bu önemlidir çünkü aşırı cihaz kullanımı, çocuğun hem fiziksel hem de psikolojik sağlığını etkiler.
Günümüzde tamamen telefonsuz büyüyen çocuk bulmak neredeyse imkânsız. Ancak bazı ebeveynler, uzman önerilerine uyarak ekran süresini minimumda tutmaya çalışırken, tam kısıtlamanın çocukların 21. yüzyılın teknolojik gerekliliklerine uyumunu zorlaştırabileceğinden endişe ediyor.
Dengeyi Nasıl Korumalı?
Psikolog Ofeliya Memmedova’ya göre, çocuğu tamamen teknolojiden uzak tutmak doğru değil, ancak kontrolsüz kullanım da zararlı:
“Çocuğu teknolojilerle hiç tanıştırmazsanız, modern dünyada gerekli olan dijital becerileri öğrenmede geride kalır. Ancak aşırı cihaz kullanımı uyku bozukluğu, dikkat dağınıklığı ve sosyal izolasyona yol açar. Bu nedenle denge önemlidir. Okul öncesi çocuklar için günde 20-30 dakika yeterlidir.
Daha büyük çocuklarda süre kademeli olarak artırılabilir, özellikle konu eğitim ve gelişim olduğunda. Önemli olan kitap, spor, oyun, arkadaşlarla iletişim gibi faaliyetlerin yerini almaması. Telefon ve tablet bu etkinliklerin küçük ama faydalı bir parçası olmalı. Ebeveynler hem süreyi hem de izlenen içeriği kontrol etmelidir.”
Psikolog, teknolojilerin yalnızca oyun için değil, eğitim, yaratıcılık ve araştırma için de kullanılmasının önemini vurguladı.
Konuşma ve Psikolojiye Etkisi
“Telefon ve tabletin aşırı kullanımı, özellikle küçük yaşlarda, çocuğun konuşma ve zihinsel gelişimini yavaşlatabilir. 0–2 yaş arası çocukların ekran karşısında vakit geçirmesi tavsiye edilmez. Bu dönemde öğrenme, esasen gerçek iletişim ve oyun yoluyla olur. Fazla ekran süresi iletişimi azaltır, fiziksel aktiviteyi kısıtlar, bu da konuşma ve sosyal beceri gelişimini yavaşlatır.”
Mevcut gelişim gecikmeleri olan çocuklarda cihaz kullanımı durumu daha da kötüleştirebilir. Ancak teknolojiler doğru ve sınırlı şekilde kullanıldığında öğrenmeyi destekler ve ufku genişletir.
“Burada kilit nokta ebeveyn kontrolüdür: süre sınırı, içerik seçimi ve çocuğun gerçek hayatta yeterince iletişim, oyun ve fiziksel aktiviteye sahip olması,” dedi.
