Donald Trump ile Vladimir Putin arasında Budapeşte’de olası bir görüşmeye ilişkin spekülasyonlar artarken, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin davet edilip edilmeyeceği ve bu görüşmelerden nasıl bir “barış anlaşması” çıkabileceği merak konusu oldu.
Kremlin’e göre, olası bir Trump–Putin zirvesi için hazırlıklar “devam ediyor”, ancak “hala yapılacak çok şey var.” Reuters’ın haberine göre, toplantı “iki hafta içinde veya biraz daha sonra” gerçekleşebilir.
Trump ise “savaşı hızlı bitirmek istediğini” belirterek, ateşkesin mevcut cephe hatları boyunca çatışmayı dondurmayı içerebileceğini ima etti — bu da Kiev ve Avrupa genelinde ciddi rahatsızlık yarattı.
Gergin Diplomatik Üçgen
Washington ve Avrupa başkentlerinden gelen haberlere göre Trump, Zelenski’ye Moskova’nın toprak kontrolünü yansıtan bir anlaşmayı kabul etmesi yönünde baskı yaptı.
Financial Times ve AP, iki lider arasında “gergin bir görüşme” yaşandığını, Trump’ın “esneklik” talep ettiğini ve Kiev’i “savaşı uzatmakla” eleştirdiğini aktardı.
Zelenski ise The Guardian’a yaptığı açıklamada, resmi davet alması halinde Budapeşte zirvesine katılmaya istekli olduğunu belirterek bunu “Ukrayna’nın pozisyonunu doğrudan savunma fırsatı” olarak tanımladı. Ancak katılımı henüz net değil.
Avrupalı yetkililer bu olasılıktan endişe duyuyor. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Putin’in bir AB üyesi ülkeye olası ziyaretinin “olumlu bir gelişme olmadığını” ve ayrı bir barış sürecinin Batı’nın birliğini zayıflatabileceğini söyledi.
Moskova’nın Hukuki ve Stratejik Hedefleri
Analistlere göre Kremlin’in temel amacı, görüşmelerde yeni toprak gerçeklerinin — dolaylı da olsa — yasal olarak tanınmasını sağlamak.
Bakü merkezli siyaset analisti Fərhad Məmmədov, Minval Politika’ya yaptığı açıklamada şöyle dedi:
“Rusya, işgal altındaki topraklar üzerindeki gelecekteki Ukrayna taleplerini engelleyecek asgari bir yasal zemin arıyor.”
Ancak Mammadov’a göre, “Zelenski’nin böyle tavizler vermeye anayasal yetkisi yok, bu da bu senaryoyu resmi olarak neredeyse imkânsız hale getiriyor.”
Mammadov, Kremlin’in bunun yerine benzer sonuçlar doğurabilecek siyasi adımlar atmayı hedefleyebileceğini — örneğin Ukrayna’da seçimler veya liderlik değişimleri düzenleyerek daha uyumlu bir hükümet oluşturmayı — belirtti.
Bir diğer Rus önceliği ise kısmi yaptırım hafifletmesi.
Mammadov şöyle devam etti: “Kremlin, Avrupa’nın yaptırımları kaldırmayacağını biliyor, ancak Washington’un bir anlaşma sağlanırsa bazı kısıtlamaları gevşetebileceğine dair bir beklenti var. Bu bile Rus ekonomisinin yeniden nefes almasını sağlayabilir.”
NATO Meselesi
En hassas konu, Ukrayna’nın NATO ile ilişkisi olmaya devam ediyor. Moskova, ittifakın Ukrayna topraklarında herhangi bir varlığına karşı çıkarken, Batılı diplomatlar tam üyelik yerine ne tür güvenlik garantileri verilebileceği konusunda bölünmüş durumda.
Mammadov, “NATO güçlerinin Ukrayna’daki konfigürasyonu en zor başlıklardan biri olacak,” diyerek “ittifak içinde bile bir fikir birliği bulunmadığını” söyledi.
Diplomaside Riskli Bir Aşama
Budapeşte toplantısına Zelenski’nin katılıp katılmayacağı henüz belirsiz, ancak Mammadov buna ihtimal vermiyor:
“Trump, Putin ve Zelenski’nin aynı anda yer alacağı üçlü bir zirve bu aşamada olası görünmüyor. Böyle görüşmelerin başarısı, kararların en az yüzde 90’ının önceden mutabık kalınmasına bağlıdır; aksi halde yeni bir gergin tartışmaya dönüşebilir.”
Mammadov’a göre mevcut diplomatik hareketlilik “sarkaçın yeni bir salınımı” anlamına geliyor — tarafların olası müzakereler öncesinde çıkarlarını güvence altına almaya çalıştıkları bir hazırlık süreci.
“Önümüzdeki haftalarda,” dedi, “Trump, Putin ve Zelenski, Budapeşte’yi kendi siyasi zafer hikayelerine dönüştürmeye çalışacak. Ancak asıl sınav, gerçekten bu savaşı durdurup durduramayacakları — yoksa sadece adını mı değiştirecekleri olacak.”
