Azerbaycan’da son yıllarda dikkat çekici bir eğilim gözleniyor: okullarda erkek öğretmenlerin sayısı hızla azalıyor. Birçok eğitim kurumunda artık tüm öğretmen kadrosu kadınlardan oluşuyor. Uzmanlar uyarıyor: öğretmen sadece bilgi aktaran kişi değil, aynı zamanda çocuğun karakterinin ve kişiliğinin şekillenmesinde temel bir rol model.
Geleneksel olarak, erkeklerin öğretmenlik mesleğine ilgisinin düşük olmasının nedeni düşük maaşlar olarak görülüyordu. Ancak, hükümetin son yıllarda eğitim sektöründe maaş artışına gitmesine rağmen okullara erkek öğretmen akışı artmadı. Bu sorun yalnızca ortaöğretimi değil, yükseköğretimi de etkiliyor: pedagojik fakültelere başvuran erkek adayların sayısı tarihî bir düşüş yaşamış durumda.
Azerbaycan Devlet Sınav Merkezi’nin verilerine göre, eğitimle ilgili bölümlerdeki cinsiyet dengesizliği ciddi boyutlarda. Ülkenin en büyük öğretmen yetiştiren kurumu olan Azerbaycan Devlet Pedagoji Üniversitesi’nde öğrencilerin sadece %14,64’ü erkek, %85,36’sı kadın.
Görüşler farklı. Kimilerine göre, kadınlar doğuştan öğretmenliğe daha yatkın:
“Beden eğitimi gibi alanlarda erkekler aktif, ancak dil, matematik ve fen derslerinde kadın öğretmenlerin ilgisi daha yüksek.”
Ancak birçok uzman, özellikle erkek çocukların eğitimi açısından erkek öğretmenlerin önemini vurguluyor:
“Erkek çocuklarının iyi yetişmesi, disiplinli davranması ve gerektiğinde orduya hazır bireyler olarak yetişmeleri için erkek öğretmenlerin rolü çok büyüktür.”
Eğitim uzmanı Kəmrən Asadov, durumu rakamlarla açıklıyor: okullardaki öğretmenlerin %81’i kadın, %19’u erkek. Üstelik erkek öğretmenlerin ortalama yaşı 47. Bu da genç erkek öğretmenlerin sayısının azaldığını gösteriyor.
Asadov şöyle devam ediyor:
“Erkek öğretmenlerin yönettiği okullarda hem disiplin hem akademik başarı daha yüksek. Doğa ve teknik derslerde erkek öğretmenlerin aktif olduğu okullarda öğrenci ilişkileri daha sağlıklı, davranış problemleri daha az.”
Uzman, erkek öğretmenleri eğitime çekmek için somut önerilerde bulunuyor:
“Ortaokullarda erkek öğretmenleri cezbetmek için tek tip maaş sistemine geçilmelidir. Bugün öğretmenlerin maaşları ders saati sayısına göre belirleniyor. Erkek öğretmenlere en az 600 manat taban maaş verilmeli, ardından ders ücretleri eklenmelidir.”
Ayrıca Asadov, erkek öğretmenlerin ulaşım ve kamu hizmeti giderlerinden muaf tutulması gerektiğini savunuyor.
Resmî verilere göre, ülke genelinde 117 bin kadın öğretmen görev yaparken, erkek öğretmen sayısı sadece 19 bin. 2024–2025 eğitim yılında ilkokul erkek öğretmenlerinin sayısı sadece 1.781 oldu.
Uzmanlar, durumu düzeltmek için özellikle Azerbaycan dili, edebiyat, tarih ve ilkokul öğretmenliği gibi ulusal kimlik bilincini şekillendiren alanlarda erkek öğretmenlere öncelik verilmesini öneriyor.
