Azerbaycan Stratejik Araştırmalar Merkezi’nin eski başkanı Farhad Mammadov, 8 Ağustos’ta Washington’da yapılan toplantının, Azerbaycan ile Ermenistan arasında fiili bir barış çerçevesi yarattığını, tam kapsamlı bir anlaşmanın ise hâlen hazırlanmakta olduğunu söyledi.
YouTube’daki Daily Europe Online programında konuşan Mammadov, tarafların anlaşmazlıklar sırasında güç kullanmama taahhüdünde bulunduğunu ve anlaşma imzalandıktan sonra yaptırım ve ayrılıkçılıkla mücadele hükümlerinin netleştirilmesi gerektiğini ifade etti. Mammadov, ABD’nin – doğrudan Donald Trump’ın katılımıyla – sürece “ivme kazandırdığını”, Rusya ve İran’dan gelen söylemleri yumuşattığını ve AB’yi ulaşım bağlantıları konusundaki pratik çalışmalara daha fazla çektiğini savundu. Ancak gündemi dış güçlerin değil, Bakü ve Erivan’ın belirlediğinin altını çizdi.
Bağlantılar konusunda Ermenistan’ın “trenin kalktığını fark ettiğini” ve güneydeki TRIPP güzergâhı ile Rus şirketlerinin katılabileceği kuzey demiryolu hattı da dahil olmak üzere açılışlar için hukuki çalışmaları hızlandırdığını söyledi. Ana kara koridorlarının 2028–2030 arasında devreye gireceğini öngörüyor.
Bölgedeki sembolizme değinen Mammadov, Ermenistan’ın yakın zamanda bir devlet pulu üzerindeki Ağrı Dağı görselini kaldırmasını “sembollerin savaşı” olarak nitelendirdi; Başbakan Nikol Paşinyan’ın toplumu “coğrafyasını kabul etmeye” çağırdığını, yani Ermenistan’ın en yüksek zirvesinin Ararat değil Aragats olduğunu vurgulayarak komşuları kışkırtmamak istediğini söyledi.
Mammadov, Azerbaycan’ın koridor için güç kullanmaya başvurmadığını çünkü bunun ülkenin Avrupa pazarlarıyla bağlarını derinleştirme ve SOCAR yatırımlarını genişletme stratejisini zayıflatacağını belirtti. Avrupa’daki Rusya’nın rolünün küçülmesiyle, yeşil dönüşüme rağmen orta ve uzun vadede Azerbaycan petrol ve gazına talebin devam edeceğini öngörüyor.
Ayrıca, Batı medyasında Azerbaycan’a yönelik olumsuz haber dalgasının sona erdiğini, çünkü “Azerbaycan karşıtı propaganda için fonlamanın durduğunu” iddia etti – geçmişte bunun bağışçılar ve STK’lar aracılığıyla desteklendiğini öne sürdü.
Gürcistan konusunda Mammadov, “vizesiz seyahatin askıya alınması” gibi cezai adımlar olmaksızın AB–Tiflis ilişkilerinde müdahalesiz bir yaklaşım ve yeniden başlatma çağrısı yaptı.
Rusya–Ukrayna savaşını tartışırken, yakın vadede bir çıkış beklemediğini, Polonya ve Romanya üzerinde yaşanan son İHA ve füze olaylarını Rusya’nın NATO’nun 5. Madde sınırlarını “test etmesi” olarak tanımladı. Üst düzey bir toplantının ise ancak tam hazırlıkla yapılabileceğini; aksi halde Trump için bile siyasi açıdan riskli olacağını söyledi.
“Biz kendi dosyamızı oluşturuyoruz,” dedi Mammadov, Güney Kafkasya barış süreci hakkında. “Savaş bitti, siyasi bir çerçeve oluştu – şimdi görev bunu işleyen sistemlere dönüştürmek.”
