Azerbaycan’ın kuzeybatısındaki Balaken ilçesinde, geniş mısır tarlaları hasat için hazır olmasına rağmen, birçok üretici ürünlerini toplamayı erteliyor.
Bu yıl yaklaşık 8.000 hektar dane mısır ekildi. Verim yüksek olsa da tarlalar büyük ölçüde hasat edilmeden bekliyor.
Bunun temel nedeni ekonomik. Alım fiyatları son on yıla kıyasla neredeyse yarı yarıya düşmüş durumda.
Bizim.media’nın verilerine göre, 2013–2022 yılları arasında çiftçiler kilogram başına 40–45 qəpik fiyatla satış yapabiliyordu. 2025 itibarıyla bu rakam 28 qəpik seviyesine geriledi.
Hanifa köyünden çiftçi Musa Şeyhov, 20 hektarlık arazisinde bu sezon verimin iyi olduğunu ancak mevcut fiyatla kârlılığın kalmadığını belirtiyor. “Arazi kirası 2.500–3.000 manat civarında. Hektar başına 8 ila 11 ton ürün alıyoruz. Ancak bu fiyatla gelir masrafları karşılamıyor,” diyor.
Balaken ilçesinde toprak kirası verimlilik düzeyine göre hektar başına 500 ila 800 manat arasında değişiyor. Şeyhov, fiyatlandırma sisteminin gözden geçirilmemesi halinde bazı üreticilerin önümüzdeki yıl ekim yapmayabileceğini ifade ediyor.
Maliyetlerin Artması, Gelirin Azalması
Modern mısır üretiminin giderleri yüksek. Çiftçiler, toprak kirası, kaliteli tohum, gübre ve ekipman hizmetlerinin maliyetlerinin son yıllarda arttığını söylüyor.
Üretici Faig Resulov, “Önceden kilogramı 40–45 qəpikten satıyorduk. Şimdi 28 qəpik teklif ediliyor. Bu fiyat üretim maliyetini bile karşılamıyor,” diyor.
Çiftçilere göre gübre, tohum ve hasat hizmetlerinin fiyatı son on yılda önemli ölçüde yükseldi.
Serbest Piyasa ve Görüşmeler
Azerbaycan’ın piyasa temelli tarım yapısı gereği, Tarım Bakanlığı alım fiyatlarını doğrudan belirlemiyor. Fiyatlar, özel sektörün küresel eğilimler ve iç talep doğrultusunda yaptığı alımlara göre şekilleniyor.
Bununla birlikte, alım şirketleri Balaken, Zakatala ve Gah bölgelerinden üreticilerle fiyat konusunu görüşmek üzere bir araya geldi. Taraflar, hasadın ekonomik olarak anlamlı hale gelebilmesi için müzakereleri sürdürme konusunda anlaştı.
Politika ve Geçim Arasında
Durum, kırsal ekonomide verimlilik ile kârlılık arasındaki farkı ortaya koyuyor. Üretim artarken, fiyatların düşük seyretmesi çiftçilerin gelirini sınırlandırıyor.
Şeyhov durumu şöyle özetliyor: “Mısır yetiştirmek mümkün. Soru, bunu toplamanın ekonomik olarak anlamlı olup olmadığı.”
