Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ABD Başkanı Donald Trump ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın huzurunda, Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanları, “Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan Cumhuriyeti Arasında Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulmasına Dair Anlaşma”nın metnini parafladılar.
Anlaşma, on yıllarca süren düşmanlıkları sona erdirmeyi ve resmi diplomatik ilişkiler kurmayı amaçlayan bir çerçeve sunmaktadır. Anlaşma, egemenlik, toprak bütünlüğü ve uluslararası sınırların karşılıklı tanınmasını, toprak iddialarından feragat edilmesini ve kuvvet kullanımı ya da tehdidinden kaçınılmasını onaylamaktadır.
Ana maddeler şunlardır:
Sınır Tanıma ve Güvenlik – Her iki taraf, eski Sovyet cumhuriyet sınırlarını uluslararası sınırlar olarak onaylamakta, sınır tespiti ve sınırlama görüşmeleri yapmakta ve karşılıklı sınır boyunca üçüncü ülke silahlı kuvvetlerini barındırmamaya söz vermektedir.
Müdahale Etmeme ve Diplomasi – Her iki taraf, onaydan sonra belirli bir süre içinde Viyana Sözleşmeleri’ne (1961 ve 1963) dayanarak diplomatik ilişkiler kuracaklardır.
Aşırılık ve Hoşgörüsüzlükle Mücadele – Her iki ülke, ırkçılık, ayrımcılık, şiddetli aşırılık ve terörizmle mücadele etmeyi taahhüt etmektedir.
İnsani İşbirliği – Taraflar, geçmişteki çatışmalardan kaybolan kişilerle ilgili vakaları ele alacak, mevcut tüm bilgileri değiş tokuş edecek ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak cenazelerin iadesini ve adaletin sağlanmasını sağlayacaktır.
Ekonomik ve Kültürel İşbirliği – Azerbaycan ve Ermenistan, ticaret, ulaşım, çevre, insani ve kültürel alanlarda anlaşmalar yapabilirler.
Uyuşmazlık Çözümü – Yorumlama veya uygulama ile ilgili uyuşmazlıklar öncelikle doğrudan görüşmeler yoluyla çözülecektir; altı ay içinde çözüme kavuşturulamazsa, diğer barışçıl yollar aranacaktır.
Önceki İddiaların Sonlandırılması – Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden bir ay içinde her iki taraf, mevcut tüm hukuki anlaşmazlıkları çözecek veya geri çekecek ve düşman diplomatik ya da bilgilendirme faaliyetlerinden kaçınacaklardır.
Anlaşma, iç onay prosedürlerinin tamamlandığını doğrulayan belgelerin değiş tokuşuyla yürürlüğe girecektir. Azerbaycanca, Ermenice ve İngilizce metinler eşit derecede geçerli olup, yorum farkları durumunda İngilizce metin geçerli olacaktır.
Bu, iki ülke arasında barışın resmileştirilmesi için bugüne kadarki en kapsamlı girişimdir ve Washington, sürecin yüksek düzeydeki tanığı olarak yer almaktadır.
