Kafkasya Tarihi Merkezi Direktörü ve “Azerbaycan ve Kafkasya’da Ermeni Meselesi” kitabının yazarı Rizvan Hüseynov, Rasim Babaev ile Modern Sohbet programında, Başbakan Nikol Paşinyan’ın son açıklamalarının kökleşmiş Ermeni anlatılarından nadir ve cesur bir kopuşa işaret ettiğini söyledi.
Kitabının 4 Ekim’de Bakü Expo Center’daki sunumu öncesinde konuşan Hüseynov, Paşinyan’ın gerginlikleri körüklemedeki kendi rolünü açıkça kabul ettiğini belirtti. “Onun ‘Karabağ Ermenistan’dır’ sloganının ikinci savaşı tetiklediğini itiraf etti. İlk defa bir Ermeni lider yalnızca toplumu değil kendisini de eleştiriyor. Bu cesaret gösterisidir,” dedi Hüseynov.
Ona göre, Ermeni başbakanı halkını “lanetli bir döngüden çıkarmaya” çalışıyor. Hüseynov’un ifadesiyle bu döngüyü üç başlı bir güç besliyor: Ermeni Kilisesi, diaspora ve milliyetçi siyasi partiler.
“Kilise mitleri yaratıyor, diaspora bunların yayılması için para ödüyor, siyasi örgütler de hayata geçiriyor. Bu defalarca Ermeniler ve komşularını felakete sürükledi. Eğer Paşinyan bunu durdurabilirse, bu Ermeni halkının en büyük zaferi olacak,” dedi Hüseynov.
Eğitim ve sahte tarih
Hüseynov, Ermeni okul çocuklarına hâlâ Ağrı Dağı’nın Ermenistan sınırları içinde olduğunun öğretildiğini, bunun ise tüm komşular üzerinde toprak iddialarını sürdüren “zehirli” bir eğitim sisteminin yansıması olduğunu belirtti.
Bölgesel dinamikler ve küresel değişimler
Tarihçi, Paşinyan’ın yeniden konumlanmasını daha geniş jeopolitik değişimlerin bağlamına oturttu. Şunlara işaret etti:
-
Britanya’nın Güney Kafkasya’daki artan aktivizmi, Bakü ve Erivan’la ilişkilerin stratejik ortaklık seviyesine çıkarılması;
-
ABD–İngiltere koordinasyonu, Başkan Trump’ın yakın zamanda Kral Charles II ile yaptığı görüşmeler dahil;
-
Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan arasındaki güçlenen üçlü iş birliği, Hüseynov’un ifadesiyle “yeni bir bölgesel güvenlik ekseni”;
-
Türkmenistan’ın, Rusya ve İran’ı bypass ederek Azerbaycan ve Türkiye üzerinden Hazar merkezli ihracat yollarına kademeli geçişi.
Ayrıca, şu anda Azerbaycan’ın başkanlığını yaptığı Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT), Arap Ligi’nden çok daha etkili olduğunu, Ekim ayında Gabala zirvesinde somut projelerin – Trans-Hazar boru hattı ve Zengezur güzergahı için zaman çizelgeleri dahil – açıklanmasının beklendiğini vurguladı.
Normalleşme sinyalleri
Hüseynov, gerçek ilerlemenin birkaç “işaretini” vurguladı: Ermeni istihbarat şefi Andronik Simonyan’ın Bakü’ye mevcut ziyareti, ABD aracılı temasların sürmesi ve hatta kültürel değişimler.
“Kazakistan’da Azerbaycanlı bir jüri üyesi Ermenistan’ın yarışmacısına en yüksek 10 puanı verdi, Ermeni jüri de aynı jesti Azerbaycanlı şarkıcıya yaptı. Bunlar küçük ama güçlü işaretler,” dedi.
Hüseynov, Pakistan ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının – iddiaya göre Bakü ile koordineli olarak – “Ermenistan’ın doğru yönde ilerlediğini” gösterdiğini de ekledi.
