Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR, API Holding’den Italiana Petroli’nin (IP) %99,82’sini satın almak için bir anlaşma imzaladı ve Avrupa’daki yılın en büyük enerji yatırımlarından birine imza attı.
2,5 milyar €’luk anlaşmanın, düzenleyici onaylar ve olağan koşulların tamamlanmasının ardından 2026’nın ilk çeyreğinde kapanması bekleniyor. Bu hamle, SOCAR’ın bugüne kadar Avrupa Birliği’ndeki en büyük downstream (aşağı akım) girişimini temsil ediyor. Italiana Petroli, ülke genelinde 4.500’den fazla akaryakıt istasyonu, toplam yıllık yaklaşık 10 milyon ton (~200.000 varil/gün) kapasiteye sahip iki rafineri ve bitüm, havacılık yakıtı, yağlayıcılar ve lojistikte geniş operasyonlarla İtalya’nın en büyük entegre yakıt ve rafineri platformlarından biridir.
Emtia tüccarı Giacomo Prandelli’nin piyasa notu, şirketin güçlü mali yapısını ortaya koydu: 2024’te 500 milyon €’luk düzeltilmiş temel kâr ve 408 milyon € nakit pozisyonu. SOCAR, 2024’ün sonlarına kadar süren rekabetçi bir satın alma sürecinde Gunvor Group ve Bin Butti Holding L.L.C. gibi küresel rakiplerini geride bıraktı.
“Bu satın alma, SOCAR’ın çeşitlendirme stratejisinde bir dönüm noktasıdır,” dedi SOCAR Başkanı Rovshan Najaf imza töreninde. “Rekabetçi, yenilikçi ve sosyal sorumluluk sahibi bir iş kurma yönündeki uzun vadeli taahhüdümüzü gösteriyor; aynı zamanda Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda bulunuyor ve Azerbaycan–İtalya bağlarını güçlendiriyor.”
Stratejik Önem
Roma, yakıt güvenliği ve istihdam konusundaki endişelerin altını çizerek anlaşmayı incelemek için “altın güç” kurallarını devreye soktu. SOCAR, Italiana Petroli’nin iş gücünü koruma ve çevresel standartlarını sürdürme sözü verdi; şirketin pazar konumunu korumak için İtalyan yönetim ekibiyle yakın iş birliği yapacak.
API Holding’i temsilen Başkan Ugo Brachetti Peretti, satışın titiz bir seçim sürecinin sonucu olduğunu söyledi:
“90 yıldan fazla bir süredir Italiana Petroli, İtalya’nın akaryakıt sektöründe bir referans noktası olmayı sürdürüyor. Profesyonel mükemmeliyet, yenilik ve dayanıklılık üzerine inşa edilen bir mirası yeni sahiplerine devretmekten gurur duyuyoruz.”
Avrupa’da Downstream Yeniden Yapılanması
SOCAR-API anlaşması, Avrupa’nın downstream sektöründeki yeniden yapılanma dalgasının ortasında geldi: Vitol kısa süre önce Saras’ı satın alırken Trafigura ISAB’a genişledi. SOCAR, hâlihazırda Türkiye’de 6,3 milyar $’lık STAR rafinerisini (214.000 varil/gün kapasite) işletiyor ve İtalya’daki IP’yi portföyüne eklemesiyle şirket Avrupa rafinaj ve perakende sektörünün merkezi bir direği haline geliyor.
2020’den bu yana 50 milyar m³’ten fazla Azerbaycan gazı TAP boru hattı üzerinden Avrupa’ya aktı. İtalya’da rafinaj ve perakendenin eklenmesi, özellikle artan jeopolitik belirsizlik zamanında, SOCAR’ın AB enerji güvenliğinin uzun vadeli garantörü rolünü pekiştiriyor.
Kapanışın 2026 başlarında gerçekleşmesi öngörülüyor – bu takvim tutarsa, SOCAR gelecek yazın zirve talep sezonu öncesinde İtalya’nın enerji piyasasında kesin olarak direksiyon başına geçmiş olacak.
