Moskova, Bakü’ye karşı çatışmacı tutumunu sürdürmeye devam ediyor. AZAL yolcu uçağının düşürülmesinin ardından Rusya, Yekaterinburg’daki Azerbaycan diasporisine yönelik saldırıları organize etmekten Ukrayna’daki SOCAR enerji altyapısına saldırmaya, devlet medyasında yeni anti-Azerbaycan propaganda kampanyaları başlatmaya kadar “sağlıksız faaliyetlerini” tırmandırdı.
Azerbaycan’ın Rusya’ya karşı kırgınlıkları derinlere dayanıyor — 20 Ocak trajedisinden ve Hocalı katliamından, Azerbaycan topraklarının işgaline, Moskova’nın Ermenistan’a verdiği askeri desteğe ve Karabağ’ın 30 yıl işgal altında kalmasını sağlayan koşullara kadar. Daha geriye gidildiğinde Azerbaycanlılar, Rus İmparatorluğu’nun Gence, Karabağ ve Lankaran hanlıklarını ilhakını, İbrahim Halil Han’ın öldürülmesini, Azerbaycan topraklarına Ermenilerin yerleştirilmesini ve yerel halkın sürgününü hatırlıyor.
Kremlin ve sadık propagandistlerinin son açıklamaları yangına körükle gitti. Devlet televizyonunun “Sunday Evening” programında kötü şöhretli Vladimir Solovyov, Güney Kafkasya’da yeni bir “özel askeri operasyon” başlatılabileceğini iddia etti ve Hazar Denizi yakınlarında NATO varlığı olasılığına dikkat çekti.
Kısa süre sonra tartışmalı Rus milletvekili Andrey Gurulev, Bakü’nün Ukrayna’ya yönelik silah ambargosunu kaldırmayı düşündüğüne dair haberleri hedef alarak tepki gösterdi. Ekonomik misilleme tehditleri savuran Gurulev, Rus mağazalarının Azerbaycan ürünleri olmadan kalabileceğini ve Rus güvenlik güçlerinin Rusya’daki Azerbaycanlı girişimcilere “baskı” uygulayabileceğini ima etti. Sözleri örtük bir uyarı taşıyordu: “Özel askeri operasyon esnetilebilen bir kavramdır — tüm Rus sınırı boyunca esnetilebilir.”
Analistler: Açık çatışma olası değil, fakat hibrit savaş riski var
Ukrayna’nın Penta Siyasal Araştırmalar Merkezi Başkanı Vladimir Fesenko, Rusya’nın Ukrayna’da tam ölçekli bir savaş sürdürürken ikinci bir cephe açmasının muhtemel olmadığını düşünüyor.
“Kremlin stratejistleri Ankara’nın Bakü’nün arkasında güçlü şekilde durduğunu biliyor. Türkiye ile çatışmak Rusya’nın çıkarına değil. Putin’i frenleyen diğer bir unsur da Donald Trump — Azerbaycan Beyaz Saray’da Ermenistan ile bir barış anlaşmasını ilk imzalayan taraflardan biri oldu ve 15 Ağustos’ta Trump’ın Putin ile görüşmesi bekleniyor. Bu koşullarda Bakü ile sınırlı bir askeri çatışma bile Washington’la hassas bir normalleşmeyi tehlikeye atabilir,” diye konuştu.
Bununla birlikte Fesenko, propaganda kampanyalarının yoğunlaşması ve Kremlin’in hibrit savaş formatında — hem Azerbaycan içinde hem de üçüncü ülkelerde — provokasyonlar düzenleme olasılığı konusunda uyardı; bu durum Bakü’nün güvenlik servisleri ve ortakları için zorlayıcı olacak.
“Rusya kendini irrasyonel olarak kanıtladı”
Güney Kore’de Hankuk Üniversitesi’nde profesör olan Rovshan İbrahimov, bölgedeki ABD katılımının muhtemelen Ermenistan’da özel danışmanlık ve güvenlik firmaları aracılığıyla olacağını belirtti.
“Güvenlik garantileri açısından Azerbaycan, Şuşa Bildirgesi kapsamında Türkiye’ye ve diğer müttefiklere güvenebilir. Uluslararası hukuka göre saldırganlık yalnızca işgal ile sınırlı değil — iç grupları desteklemek veya herhangi bir tip silahla yurt dışından saldırılar düzenlemek gibi müdahaleleri de kapsar,” dedi.
İbrahimov, Rusya’yı Ukrayna’daki tutumu ve Azerbaycan’a dönük söylemi üzerinden “irrasyonel bir devlet” olarak nitelendirdi. Bakü’nün tarafsız kalmaya ve Moskova’nın temel çıkarlarına meydan okumamaya çalıştığını vurguladı, ancak Rusya’da bazı çevrelerin düşmanca eylemleri sürdürdüğünü belirtti.
Ayrıca anti-Azerbaycan histerisinin büyük ölçüde “propagandistler ve zekâsıyla tanınmayan kişiler” tarafından körüklendiğinin ironisine dikkat çekti; resmi Rus kurumları — Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı idaresi — şu ana kadar açıkça buna katılmaktan kaçındı.
Yine de İbrahimov, Ukrayna’daki SOCAR altyapısına yapılan saldırı ve Yekaterinburg’daki Azerbaycanlılara yönelik ağır el uygulamalarının bu tür hamlelerin en üst düzeyde onaylandığını düşündürdüğünü söyledi.
“Azerbaycan her senaryoya hazırlıklı olmalı,” dedi İbrahimov. “Moskova’nın öngörülemezliği göz önünde bulundurulduğunda, seyri tahmin etmek zor. Ama eğer birileri Azerbaycan’ı hedef almaya cesaret ederse, saldırgan için bedel yüksek olur.”
