1990’lı yılların başından bu yana, çatışma nedeniyle yaklaşık 3.990 Azerbaycan vatandaşı kayıp olarak kabul ediliyor. İşgal altındaki toprakların kurtarılmasından sonra, 187 kişinin kalıntılarının bulunduğu 28 toplu mezar ve diğer gömü alanları tespit edildi. Bu bulgular, sivillerin ve uluslararası insancıl hukukla korunan kişilerin kasten öldürüldüğünü gösteriyor.
Report’un haberine göre, Azerbaycan’ın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Tofiq Musayev, BM Genel Kurulu’nun 80. oturumunda Üçüncü Komite genel görüşmelerinde yaptığı konuşmada bunu açıkladı.
Diplomat, konuşmasında Azerbaycan’ın insan haklarını geliştirme ve koruma yönündeki ulusal adımları ile bu alanda BM mekanizmalarıyla yürütülen işbirliği hakkında bilgi verdi. Ayrıca, çatışma sonrası kurtarılan bölgelerin yeniden inşası için Azerbaycan hükümetinin yürüttüğü geniş kapsamlı çalışmaları anlattı:
“Son beş yılda Azerbaycan, kurtarılan bölgelerde geniş çaplı yeniden yapılanma ve kalkınma projelerini hayata geçirdi. Şehirler, kasabalar ve köyler yeniden inşa ediliyor; yüzbinlerce yerinden edilmiş kişinin güvenli ve onurlu bir şekilde yurtlarına dönmeleri için gerekli koşullar oluşturuluyor. Bugüne kadar 50 binden fazla kişi evlerine geri döndü,” dedi.
Musayev ayrıca ülkenin sosyo-ekonomik programlarından da bahsetti:
“Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in onayladığı ‘Azerbaycan-2030: Sosyo-ekonomik Kalkınma Ulusal Öncelikleri’ çerçevesinde; rekabetçi ekonomi, sosyal adalet ilkelerine dayalı dinamik ve kapsayıcı toplum, insan sermayesinin geliştirilmesi, ‘Büyük Dönüş’ programının uygulanması ve temiz çevre ile yeşil büyümenin teşviki öne çıkmaktadır.”
Mayın tehlikesine de değinen büyükelçi, sorunun boyutu ve karmaşıklığının yalnızca ulusal kapasitenin artırılmasını değil, aynı zamanda uluslararası dayanışmanın da güçlendirilmesini gerektirdiğini vurguladı:
“Çatışma sonrası dönemin başından bu yana mayınların yol açtığı can kaybı 409 kişiye ulaştı; bunların 71’i hayatını kaybetti, 338’i ağır yaralandı. Mağdurların çoğu sivildir,” dedi.
Musayev, kayıplar ve toplu mezarlar konusuna yeniden değinerek:
“1990’ların başından bu yana yaklaşık 3.990 Azerbaycanlı kayıp. Kurtarılan bölgelerde şimdiye kadar 28 toplu mezar bulundu ve 187 kişinin kalıntıları çıkarıldı. Bu, sivillere ve uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki kişilere yönelik kasıtlı öldürmelerin açık kanıtıdır,” diye konuştu.
Büyükelçi, Azerbaycan’ın çatışma döneminde işlenen suçları ulusal yasalar ve uluslararası yükümlülükler çerçevesinde titizlikle soruşturduğunu belirtti:
“Ağır suçlarla itham edilen kişilere yasal yardım sağlanmakta, aileleriyle iletişim kurmaları garanti altına alınmakta ve Ombudsman tarafından düzenli olarak ziyaret edilmektedir. Yetkili uluslararası mekanizmalar, onların yasa dışı şekilde özgürlüklerinden mahrum bırakıldığı iddialarını reddetmiştir.”
Tofiq Musayev, Azerbaycan’ın adaletin sağlanması, uluslararası hukukun üstünlüğünün korunması ve kurtarılmış topraklarda kalıcı barış, sürdürülebilir kalkınma ve insan haklarının güvence altına alınması yönündeki kararlılığını yineledi.
