Bakü’deki birçok kafe, güzellik salonu, oto tamirhanesi ve küçük mağazada artık sıkça aynı uyarı duyuluyor: “Sadece nakit veya karta havale ile ödeme mümkündür.” Dijital çağda bu yaklaşım garip görünse de, son dönemde hızla yayılıyor.
İşletme sahipleri, bankaların her kart işleminden %1–3 oranında komisyon almasının POS cihazlarını kullanmayı maliyetli hale getirdiğini söylüyor. Nakit veya doğrudan havale ile ödemelerde para anında, kesintisiz hesaba geçiyor. Ancak bu yöntem yasal değil ve müşteriler için ciddi sorunlar doğuruyor.
Hukuk merkezi Norma’nın direktörü Şamil Paşayev, birçok işletmenin POS cihazı bulundurmak zorunda olduğunu belirtiyor:
“POS cihazı kullanmamak veya kartla ödemeyi reddetmek yasa ihlalidir. İlk ihlal için 1000 manat, ikinci için 3000, üçüncü ve sonraki durumlar için 6000 manata kadar para cezası uygulanır.”
Paşayev’e göre, yalnızca nakit veya kişisel karta havale talep eden işletmeler hem vergi mevzuatını ihlal ediyor hem de tüketici haklarını zedeliyor. Fiş verilmemesi, müşterinin olası anlaşmazlıklarda hakkını aramasını imkânsız hale getiriyor.
Vergi Kurumu da Media.az’a yaptığı açıklamada, “karttan karta” ödemelerin hâlen yaygın olduğunu doğruladı. Kurum, bu işlemlerin fatura ve mali fişle belgelenmediğini, dolayısıyla müşterilerin hem ürün iade hakkını hem de %17,5 KDV iadesi programına katılımını kaybettiğini bildirdi. 2025’in ilk sekiz ayında 1.143 ihlal vakası tespit edildi.
Tüketiciler Birliği Başkanı Eyüb Hüseynov, POS cihazı bulunmasına rağmen doğrudan havale isteyen işletmelerin sayısının arttığını belirtiyor:
“Bu yasa dışıdır ve dürüst çalışan işletmelere zarar verir. Denetimler sıkılaştırılmalı, tüketiciler ise haklarını bilmeli ve fiş talep etmelidir.”
Hüseynov’a göre, bu uygulama sadece vergi kaybına değil, aynı zamanda haksız rekabete yol açıyor. “Vergisini ödeyen işletmeler dezavantajlı konuma düşüyor. Bu nedenle daha etkin denetim ve cezai önlemler kaçınılmaz,” diyor.
