Azerbaycan’da et fiyatları neden bu kadar keskin yükseldi ve daha da artacak mı? Bu soru son haftalarda kamuoyu tartışmalarına damgasını vurdu.
Analist Perviz Heydarov, Oxu.az için yazdığı makalede, kök nedenlerin hayvan varlığındaki istikrarlı düşüş, artan yem maliyetleri ve ülkenin bir zamanlar güçlü olan kendi kendine yeterliliğini zayıflatan politika hatalarında yattığını savunuyor.
Hayvan Sayılarındaki Düşüş
Resmî verilere göre, Azerbaycan’da Ocak 2021’de 2,65 milyon büyükbaş hayvan vardı. Temmuz 2025 itibarıyla bu sayı %7,4 azalarak 2,45 milyona düştü. Küçükbaş hayvan sayısı ise daha sert geriledi; 8,09 milyondan 6,89 milyona düşerek %15 azaldı.
Heydarov, bu düşüşün kırsal haneler ve çiftçiler için sığır ve koyun yetiştiriciliğini kârsız hale getirdiğini belirtiyor. “Yem pahalı, mera arazileri kıt, hayvancılık artık kazandırmıyor,” dedi.
Politika Değişimleri ve Maliyetleri
Pamuk üretimini canlandırma girişimi otlak alanlarını daralttı, diğer ihracat odaklı ürünlere verilen destek de hayvancılığı daha da zayıflattı.
“Bu ciddi bir stratejik hataydı,” diye yazdı Heydarov. “Petrol dışı ihracat peşinde koşarken tarım sektöründeki dengeyi kaybettik. Sonuç olarak gıda üretimi için yerli hammadde tabanımızı zayıflattık.”
Artan İthalat
Açık ithalatla kapatıldı. Azerbaycan 2024’te 129,6 milyon dolar değerinde 58.689 ton et ithal etti; bu rakam, bir önceki yılın 86,7 milyon dolarlık 41.707 tonuna kıyasla %49 değer artışı ve %40 hacim artışı anlamına geliyor.
Genel gıda ithalatı 2024’te 2,47 milyar dolara ulaştı; bu, 2023’e göre 315 milyon dolarlık artış demek. Küresel fiyat eğilimleri de baskı yarattı: dünya et fiyatları Temmuz 2025 itibarıyla yıllık bazda %6 yükseldi, bu da yerel maliyetleri daha da yukarı itti.
İleriye Bakış
Heydarov, acil devlet müdahalesi çağrısında bulunuyor: ithalat üzerinde sıkı kontrol, yerli üreticilerin korunması ve hayvancılığın uzun vadeli iyileştirilmesi için bir plan.
“Hayvancılık bir gecede yeniden inşa edilebilecek bir sektör değildir,” diye uyardı. “Onun yeniden canlanması yıllar alır. Kararlı adımlar atılmazsa gıda güvenliği risk altında kalacak ve et fiyatları artmaya devam edecek.”
